Czy notariusz zobowiązany jest pobrać podatek od spadków i darowizn przy umowie o dożywocie?

Umowa o dożywocie a podatek od spadków i darowizn

Wnioskodawczyni, będąca notariuszem ma sporządzić akt notarialny dotyczący umowy o dożywocie. W umowie tej ma mieć miejsce również ustanowienie na rzecz zbywcy nieodpłatnego użytkowania, służebności mieszkania albo innej służebności osobistej. Kobieta ma wątpliwości, czy w takiej sytuacji będą na niej ciążyć obowiązki płatnika w podatku od spadków i darowizn.

W związku z tym zainteresowana zwróciła się do organu podatkowego z pytaniem, czy notariusz jako płatnik zobowiązany jest pobrać podatek od spadków i darowizn w przypadku, gdy sporządza akt notarialny obejmujący umowę o dożywocie a do treści prawa dożywocia należą nieodpłatne użytkowanie, służebność mieszkania albo inna służebność osobista.

Zdaniem wnioskodawczyni, notariusz nie jest zobowiązany do pobrania podatku od spadków i darowizn. Umowa o dożywocie nie została wymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn jako podlegająca opodatkowaniu tym podatkiem. Kobieta argumentowała, że w przypadku gdy w umowie o dożywocie ma miejsce również ustanowienie na rzecz zbywcy użytkowania, służebności mieszkania albo innej służebności osobistej, to nie mogą być te czynności traktowane oddzielnie od treści prawa dożywocia i podlegać odrębnemu podatkowi niż umowa o dożywocie. Tym samym, użytkowanie, służebność mieszkania albo inna służebność osobista, jako integralna część umowy o dożywocie, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, ponieważ umowa o dożywocie nie jest objęta zakresem tej ustawy.

Brak obowiązku pobrania podatku od spadków i darowizn

Dyrektor KIS uznał stanowisko wnioskodawczyni za prawidłowe i potwierdził, że notariusz, jako płatnik, nie jest zobowiązany do pobrania podatku od spadków i darowizn w przypadku sporządzania umowy o dożywocie, nawet jeśli zawiera ona elementy nieodpłatnego użytkowania, służebności mieszkania lub innej służebności osobistej.

W interpretacji indywidualnej podkreślono, że umowa o dożywocie nie została wymieniona w katalogu czynności opodatkowanych podatkiem od spadków i darowizn, jeżeli w jej ramach zostały ustanowione nieodpłatne użytkowanie lub służebności, które zostały wymienione w katalogu tytułów objętych tym podatkiem, to jako integralna część umowy o dożywocie, tytuły te również nie podlegają opodatkowaniu ww. podatkiem. Interpretacja organu podatkowego opierała się na przepisach Kodeksu cywilnego oraz ustawy o podatku od spadków i darowizn.

"Skoro zatem umowa o dożywocie nie została wymieniona w katalogu czynności opodatkowanych podatkiem od spadków i darowizn – a w jej ramach zostały ustanowione nieodpłatne użytkowanie lub służebności, które zostały wymienione w katalogu tytułów objętych tym podatkiem – to jako integralna część umowy o dożywocie, tytuły te również nie podlegają opodatkowaniu podatkiem" - wskazał organ.

Źródło: Interpretacja indywidualna z dnia 3 listopada 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4015.188.2023.1.AD