W artykule omawiamy kwestię podatku od spadków i darowizn w kontekście sądowego zniesienia współwłasności nieruchomości. Przedstawiamy stan faktyczny oraz stanowisko Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) w tej sprawie.
- Czy trzeba zapłacić podatek od zniesienia współwłasności?
- Skutki podatkowe odpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości
- Podsumowanie
Czy trzeba zapłacić podatek od zniesienia współwłasności?
W dniu (...) sierpnia 2017 r. w (…) zmarł spadkodawca J. P.. Spadek po zmarłym nabyły jego córki – Pani oraz M. Z., każda z nich w wysokości 1/2. W skład spadku po zmarłym wchodził wyłącznie udział w wysokości 4/6 we współwłasności nieruchomości położonej w (…), dla której Sąd Rejonowy w (…) prowadzi księgę wieczystą nr (…). Pozostałe udziały we współwłasności należały do Pani (udział w wysokości 1/6) oraz M. Z. (udział w wysokości 1/6) i zostały nabyte na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w (…) z (...) czerwca 2004 r. w sprawie (…) o stwierdzeniu nabycia spadku po Z. P.
Wartość nieruchomości będącej przedmiotem postępowania została ustalona na kwotę (...) zł w oparciu o oszacowanie wartości udziałów we współwłasności tej nieruchomości dokonane w 2015 r. przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w (…) w ramach prowadzonej egzekucji z nieruchomości.
Zainicjowała Pani postępowanie o dział spadku i zniesienie współwłasności nieruchomości. Sąd Rejonowy w (…) postanowieniem z (...) marca 2021 r. w sprawie (…), dokonał podziału majątku dorobkowego zmarłych Z. P i J. P. oraz zniesienia współwłasności nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym, jednorodzinnym oraz budynkiem gospodarczym, położonej w (…), dla której Sąd Rejonowy w (…) prowadzi Kw nr (…) o wartości (...) zł poprzez przyznanie nieruchomości na wyłączną własność M. Z. oraz zasądził od M. Z. na rzecz Pani kwotę (...) zł tytułem spłaty udziału we współwłasności ww. nieruchomości. Nadto Sąd umorzył postępowanie w zakresie żądania działu spadku po zmarłych Z. P. oraz J. P., bowiem ustalił, że po dokonaniu podziału majątku dorobkowego zmarłych zgodnie z uchwałą SN (…) do spadku po Z. P. i do spadku po J. P. nie weszły już żadne inne składniki majątkowe, co czyniło postępowanie w tym zakresie bezprzedmiotowym.
Prawo współwłasności ww. nieruchomości przysługiwało zmarłemu J. P. przez czas dłuższy niż pięcioletni okres, o którym mowa art. 10 ust. 1 pkt 8 i ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Postanowienie Sądu Rejonowego w (…) z (...) marca 2021 r. w sprawie o sygn. akt (…) uprawomocniło się w dniu (...) marca 2022 r.
Skutki podatkowe odpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości
Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 1 i 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, m.in. tytułem dziedziczenia lub nieodpłatnego zniesienia współwłasności.
Zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 tej ustawy zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku.
Zgodnie z interpretacją Krajowej Informacji Skarbowej, w przypadku dokonania sądowego zniesienia współwłasności nieruchomości, które miało charakter odpłatny, nie jest konieczne zgłoszenie tego faktu Naczelnikowi właściwego Urzędu Skarbowego w celu uzyskania zwolnienia od podatku od spadków i darowizn. Nabycie w drodze działu spadku rzeczy lub praw nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.
Podsumowanie
Podatnik nie był zobowiązany zgłosić Naczelnikowi właściwego Urzędu Skarbowego faktu wydania prawomocnego orzeczenia sądu o zniesieniu współwłasności nieruchomości, ponieważ nabycie w drodze działu spadku rzeczy lub praw nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Dział spadku, który został dokonany w sprawie Sądu Rejonowego w (…) o sygn. akt (…), miał charakter odpłatny, co również nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.
Wnioski dla pytającego: Podatnik nie jest zobowiązany do zgłoszenia faktu wydania orzeczenia sądu o zniesieniu współwłasności nieruchomości w celu zwolnienia od podatku od spadków i darowizn.
Wnioski dla organów administracji skarbowej: W przypadku dokonania sądowego zniesienia współwłasności nieruchomości, które miało charakter odpłatny, nie jest konieczne zgłoszenie tego faktu Naczelnikowi właściwego Urzędu Skarbowego w celu ustalenia podatku od spadków i darowizn.