Czy zniesienie współwłasności nieruchomości bez spłat i dopłat wiąże się z obowiązkiem zapłaty podatku od spadków i darowizn? Jak wartość hipoteki umownej wpływa na podstawę opodatkowania?

• Zniesienie współwłasności nieruchomości bez spłat i dopłat
• Obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn 
• Podsumowanie

Zniesienie współwłasności nieruchomości bez spłat i dopłat

Wnioskodawca zakupił wraz z żoną nieruchomość lokalową w 2008 roku. Zakup został sfinansowany za pomocą kredytu hipotecznego, udzielonego przez bank. W 2021 roku małżonkowie zawarli umowę majątkową małżeńską, a w 2022 roku rozwiedli się. 

Teraz wnioskodawca chce zniesienia współwłasności nieruchomości poprzez przejęcie całej nieruchomości na wyłączną własność bez żadnych spłat i dopłat. Bank zgodził się na to, pod warunkiem, że żona zostanie zwolniona z długu, wynikającego z umowy kredytu hipotecznego. W związku z tym, wnioskodawca zwrócił się do Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) z zapytaniem, czy w takiej sytuacji będzie zobligowany do zapłaty podatku od spadków i darowizn oraz czy wartość hipoteki umownej może pomniejszyć podstawę opodatkowania.

Obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn 

Dyrektor KIS potwierdził, że zniesienie współwłasności bez spłat i dopłat w zamian za przejęcie zobowiązań wynikających z umowy kredytu hipotecznego stanowi czynność podatkową w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn. Z tego powodu, wnioskodawca będzie zobowiązany do zapłaty podatku od spadków i darowizn na podstawie wartości nieruchomości, która zostanie przekazana na wyłączną własność.

Dodatkowo organ stwierdził, że ustalając podstawę opodatkowania, należy uwzględnić wartość prawa do 1/2 własności nieruchomości, która zostanie pomniejszona o wartość obciążenia hipotecznego wynikającego z ugody.

"Reasumując należy stwierdzić, iż nabycie udziału w nieruchomości w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przysługiwał Panu przed jej zniesieniem będzie podlegało opodatkowaniu, zgodnie z art. 1  ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zatem, jeżeli wartość rynkowa nabytego udziału w nieruchomości, po odliczeniu kwoty hipoteki przypadającej proporcjonalnie na ten udział będzie wyższa niż kwota wolna określona w art. 9 ww. ustawy, to wówczas będzie Pan zobowiązany zapłacić podatek według skali określonej w art. 15  ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Kwota podatku zostanie wyliczona przez płatnika – bo umowne zniesienie współwłasności zgodnie z odrębnymi przepisami winno nastąpić w drodze umowy notarialnej. Gdyby takie zniesienie nastąpiło w drodze orzeczenia sądu czy też ugody zawartej przed sądem – kwota podatku zostanie ustalona w decyzji przez naczelnika urzędu skarbowego, po złożeniu przez Pana zeznania na  druku SD-3." - wskazał organ.

Podsumowanie

Zgodnie z interpretacją, wnioskodawca będzie zobowiązany do zapłaty podatku od spadków i darowizn w związku ze zniesieniem współwłasności nieruchomości bez spłat i dopłat. 

Dla Wnioskodawcy oznacza to konieczność uregulowania podatku od spadków i darowizn oraz uwzględnienie wartości hipoteki umownej przy ustalaniu podstawy opodatkowania. 

Źródło: Interpretacja indywidualna z dnia 20 grudnia 2022 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4015.148.2022.2.JKU